Atelierbezoek bij Bert Menco
Sinds oktober ben ik als vrijwilliger van Het Gele Huis betrokken bij de galeriegroep. Elke maand organiseren we een nieuwe tentoonstelling. We benaderen kunstenaars, maken afspraken en geven de expositie vorm.
Begin maart ging ik voor het eerst mee op atelierbezoek. Samen met leden van de expositiegroep, Lidy Meier en Annemiek Borst, vertrok ik vanuit Breda naar Zaandam om Bert Menco te ontmoeten, een veelzijdige kunstenaar die in mei 2025 bij Het Gele Huis exposeert.
Tijdens de autorit vertelde Lidy over Bert Menco: over zijn tijd in Amerika, zijn terugkeer naar Nederland in 2023 en de bijzondere kunst die hij maakt. Met elke kilometer groeide mijn nieuwsgierigheid naar deze interessante kunstenaar, aangewakkerd door de verhalen die Lidy vertelde.
Zaandag stad vol contrasten
Zaandam ontvouwde zich voor ons als een stad vol contrasten — modern en toch sprookjesachtig. Eén gebouw trok specifiek mijn aandacht: een bouwwerk met een unieke architectuur, bestaande uit groen- en blauwgekleurde gevels van ongeveer 70 Zaanse huisjes, die speels gestapeld lijken te zijn tot één geheel. Alsof geschiedenis en fantasie hier hand in hand gaan.
Op de parkeerplaats werden we verwelkomd door Bert. Hij vertelde dat dit gebouw ontworpen is door architect Wilfried van Winden. Op weg naar zijn woning vertelde hij verder dat dit deel van het centrum is ontworpen door de bekende architect Sjoerd Soeters. Hij heeft hier een bijna surrealistische charme gecreëerd.
Atelier, galerie en thuis
Berts woning bleek een intrigerende combinatie te zijn van atelier, galerie en thuis. Klassieke muziek speelde zachtjes op de achtergrond, terwijl hij ons hartelijk ontving met koffie, thee, Limburgse vlaai en een keur aan koekjes. Niet zomaar een koekje, maar een volle doos — alsof hij ons echt welkom wilde heten.
Met Bert bespraken we de opzet van zijn komende expositie. Het vinden van een passende titel bleek een uitdaging, totdat Bert plotseling besloot: ‘Etsnaald, Potlood & Penseel; Bert Menco.’ De opening staat gepland voor 3 mei om 15:00 uur, met welkomstwoorden van prof. dr. Patricia Dankers, onderzoeker en hoogleraar aan de TU Eindhoven, die Bert kent uit zijn Amerikaanse tijd, en ir. Erik van der Hoeven, een studiegenoot uit Wageningen. Beiden zijn zeer goede vrienden van Bert.
Tussendoor vertelde Bert over zijn leven en werk in Amerika, waar hij jarenlang werkzaam was als kunstenaar en onderzoeker in de celbiologie aan Northwestern University, in Evanston nabij Chicago. Zijn werk — grafiek, tekeningen en schilderijen — weerspiegelt een boeiende combinatie van dagdromen, persoonlijk symbolisme en realisme. Poëtische beelden die vaak lijken te balanceren tussen fantasie en werkelijkheid, doordrongen van emotie en betekenis. Zijn werk lijkt soms sprookjesachtig, maar is altijd verbonden met de realiteit.
Levitation
Een voorbeeld daarvan is de zilverstift-tekening ‘Levitation’ — een schijnbaar onmogelijke balans act, zoals die alleen in twee dimensies kan worden weergegeven. Zowel de personen als de ballen lijken te zweven in een fragiele harmonie, het onmogelijke mogelijk gemaakt. Dit delicate evenwicht komt in veel van Berts werken terug — een balans tussen leven en dood, tussen partners, tussen werkelijkheid en fantasie.
‘Levitation’ behoort tot Berts favoriete werken. Technisch gezien is het werken met zilver- of goudstift — tekenen met puur zilver of goud op geprepareerd papier in plaats van grafiet — een eeuwenoude techniek, meesterlijk toegepast door kunstenaars als Dürer en Raphael.
Bert heeft ook werken gemaakt die zijn directe familiegeschiedenis weerspiegelen, voortkomend uit zijn Joodse achtergrond. Een belangrijk thema voor hem, dat zelfs tachtig jaar na de oorlog nog altijd actueel is.
Zoveel gezien, zoveel gehoord, zoveel gevoeld
Na een heerlijke maaltijd — een onverwachte maar hartelijke uitnodiging van Bert — bekeken we nog meer van zijn werken. Hij opende laden vol tekeningen en etsen, elk werk een nieuwe ontdekking. We genoten van de verhalen die Bert bij zijn kunstwerken vertelde. Verhalen die verder gingen dan alleen de beelden; ze onthulden herinneringen, verlangens en emoties.
Pas tegen tien uur ‘s avonds realiseerden we ons hoe laat het was. Bert begeleidde ons naar de parkeerplaats. Ik voelde me intens gelukkig. Zoveel gezien, zoveel gehoord, zoveel gevoeld.
Bedankt, Lidy en Annemiek, dat ik met jullie mee mocht. En vooral: bedankt Bert, voor je warme ontvangst, je kunst, je muziek en je verhalen. Dit was een dag die ik niet snel zal vergeten. Vol verwachting kijk ik uit naar de opening van de expositie op 3 mei.
door Wiesia Wozniak
Interessante links: https://www.bertmenco.com/
Dit is een verkorte versie van het verhaal dat Wiesia op haar eigen blokomgeving heeft gepubliceerd: https://medium.com/@wieniaw