Door Wiesia Wozniak
Vandaag neem ik jullie mee in een verhaal dat, net als de werken van Bert Menco, balanceert op de dunne grens tussen fantasie en werkelijkheid. In zijn werk — en ook in dit verhaal — weet je nooit precies waar de werkelijkheid eindigt en de fantasie begint, of andersom. Net als in onze dromen kijken we hier in een wereld die van één kant vertrouwd lijkt, maar tegelijk vreemd en anders is. Vandaag gaan we even de wereld beleven zoals Bert Menco in zijn kunst probeert aan ons te tonen — een werkelijkheid die herkenbaar is, maar toch anders.
Droomwereld
Op 3 mei 2025, precies om 15.00 uur, spleet de tijd even open — niet groots, niet luid — slechts een lichte trilling in de lucht, alsof iemand fluisterde tegen het universum: het is zover.
Ik stapte de galerie van Het Gele Huis binnen, waar het al gonsde van stemmen. Mensen stonden stil voor de werken, alsof ze wachtten tot ze zouden knipperen of terugkijken. En misschien deden ze dat ook. De schilderijen hingen nog precies zoals we ze eerder die week hadden opgehangen, maar nu leken ze te ademen — te weten.
De muren hingen vol met werken van Bert. We dachten eerst dat het te veel zou zijn, maar de overvloed vormde een soort droomwereld. Elk werk was een venster, elk venster bood zicht op iets anders — een andere werkelijkheid, een droom, een herinnering.
Vrienden spreken
Erik van der Hoeven begon te spreken. Vriend van Bert, studententijdgenoot, geboren in Princenhage. Een toeval, zei hij, maar later zou blijken dat toeval vandaag een eigen agenda had. Hij vertelde over hun tijd bij studentenvereniging Unitas, over hoe Bert altijd serieuzer leek — totdat je zijn werk zag. Dan hoorde je Bob Dylan. Geen liedjes, nee — geluiden, die door de beelden zongen.
Na de pauze sprak Lidy Meier. Ze richtte tien jaar geleden Het Gele Huis mede op, en zonder haar was deze dag er nooit geweest. Terwijl zij sprak, merkte ik dat één schilderij achter haar zacht bewoog. Alleen ik zag het. Het knikte. Goedkeurend.
Jiddische muziek
Daarna werd een Jiddisch lied gezongen dat klonk alsof het door de muren zelf werd meegezongen. En toen kwam Patricia Dankers. Evenals Bert wetenschapper en vriendin van hem uit zijn tijd in de VS. Ze vertelde hoe zij en Bert elkaar ontmoetten in een Northwestern University intercampus shuttlebus, Chicago–Evanston en terug. Twee Nederlanders die elkaar herkenden aan hun Engels met Nederlands accent… Haar man, zo bleek, was óók geboren in Princenhage. Bovendien was een van haar promotoren indertijd dezelfde — prof. Hans Bloemendal (Biochemie, KU Nijmegen; tevens hoofd-cantor van de Rabbijn Aron Schuster Synagoge in Amsterdam) — als die van een andere aanwezige gast en goede vriend van Bert… “Toeval bestaat niet,” zei ze.
Werk cadeau
Ze had een werk bij zich dat Bert speciaal voor haar had gemaakt, tijdens de Covid-tijd — een werk geïnspireerd door Da Vinci’s Vitruvian Man. Dit werk geeft Patricia aan haar promovendi bij afstuderen. Ze wees naar het werk en even leek het licht erlangs te buigen.
Toen hieven we het glas. Bert sprak. Kort, krachtig, dankbaar. Hij nodigde ons uit voor zijn lezing op 13 mei 2025. Iemand riep: “We komen!” Anderen applaudisseerden. Het klonk als regen op glas.
Met de toost werd de expositie geopend, maar eigenlijk had die zich al eerder geopend — misschien toen ik binnenkwam, misschien nog daarvoor. Er werd door L’Yvonne Lewin en Joost Tolhuisje weer Jiddische muziek gespeeld. Bezoekers liepen rond alsof ze in een andere wereld terecht waren gekomen. Sommigen huilden zachtjes. Anderen lachten alsof ze een geheim hadden ontdekt.
En zo begon het. Of eindigde het. In een zaal vol spiegels zonder glas, waarin je jezelf niet zag, maar iets meer.
Wij nodigen iedereen van harte uit om de tentoonstelling te komen bekijken in Het Gele Huis in Princenhage, te zien tot 1 juni 2025.
Lezing door Bert Menco
Op dinsdag 13 mei 2025 om 19.30 uur verzorgt Bert Menco zelf een lezing in Het Gele Huis.
Tijdens deze bijzondere avond zal hij dieper ingaan op zijn werk, zijn inspiratiebronnen en de werelden achter zijn beelden. Een unieke kans om de kunstenaar zelf te horen spreken over het grensgebied tussen fantasie en werkelijkheid waarin zijn werk zich beweegt.
Toegang is gratis.