De cursus Filosofie van het Geheugen bestaat uit vier blokken die onafhankelijk van elkaar kunnen worden gevolgd. Elk blok bestaat uit drie vrijdagochtenden met een lezing (introductie op het thema), een workshop en een boekbespreking. Het eerste blok gaat over ‘Wat is geheugen?’ en vindt plaats in oktober. Eric van Waalwijk van Doorn is de docent. Het maximum aantal deelnemers aan de cursus is 15 personen.
Het eerste blok
Vrijdag 3 oktober 2025 bestaat uit een lezing ‘Wat is geheugen?’
De lezing gaat in op het opslaan, het vasthouden en het terugzoeken, behandelt vervolgens verschillende soorten geheugen, waarvan het kortetermijngeheugen en het langetermijngeheugen de belangrijkste zijn.
Hierna worden enkele filosofen en hun gedachten over het geheugen besproken. Zoals Plato die meende dat kennis een kwestie van geheugen is; Friedrich Nietzsche die laat zien dat zowel het geheugen als het vergeten belangrijk zijn en ook Freud over de relatie van geheugen en het onbewuste mag in dit overzicht niet ontbreken.
Geheugenstoornissen en bijzondere vormen van geheugen volgen na de pauze. We zien hoe het geheugen de onzichtbare kracht is die onze toekomst bepaalt. We bespreken de metaforen voor het geheugen, zoals het geheugenpaleis en het internet.
En wat gebeurt er als je je iets herinnert? We kijken naar de manier waarop mensen door de tijd heen het geheugen hebben uitbesteed aan externe geheugendragers zoals kleitabletten, papier, fotografie, google en A.I. We eindigen deze lezing over het geheugen met de waarschuwing van de Duitse filosoof Manfred Spitzer, die waarschuwt voor Digitale Dementie!
Op vrijdag 10 oktober 2025 volgt een workshop over filosofische vragen over het geheugen aan de hand van een kleine opdracht.
Op vrijdag 17 oktober 2025 is een boekbespreking gepland over een deel van het boek De heimweefabriek. Geheugen, tijd en ouderdom van Douwe Draaisma.
Eric van Waalwijk van Doorn
Eric van Waalwijk van Doorn heeft lange tijd de vakken geschiedenis en filosofie gedoceerd op middelbare scholen. Na zijn docentschap is hij cursussen en lezingen gaan geven aan groepen, o.a. in Het Gele Huis.
Uitgangspunt van Eric bij de introductiecursussen is te laten zien en ervaren dat filosofie over ons dagelijks leven moet gaan. Dat zijn aanpak succesvol is, blijkt wel uit het feit dat veel cursisten jaarlijks terugkeren voor de nieuwe cursus.